Valthe, vrije Evangelisatie Hoofdstraat 78
Volgelingen
van Johannes de Heer
VALTHE. Na roerige jaren is de rust in de vrije
evangelisatie van Valthe teruggekeerd, maar de toekomst is onzekerder dan ooit.
De gemeente rust volledig op oud-onderwijzer Jan Zwart. „Val ik uit, dan moeten
we de deuren sluiten.
Het kapelletje met een eenvoudig houten kruis op de
voorgevel staat wat verscholen aan de Hoofdstraat van het Drentse dorp. Ooit was
hier een smederij. Die werd in 1958 aangekocht door de vrije evangelisatie en
omgebouwd tot een lokaal voor de erediensten.
„In 1980 hebben we dat gebouw
met de grond gelijkgemaakt en dit kerkje neergezet”, vertelt penningmeester en
secretaris Jan Zwart (70). De oud-onderwijzer verzorgde het installatiewerk. Al
ruim vijftig jaar zit hij hier elke zondag. „In de loop der jaren hebben
verschillende stromingen de overhand gehad. Er is een periode geweest waarin we
echt een pinkstergemeente waren. Dat is nu niet meer het geval.”
Vader Zwart
was destijds gegrepen door de Amerikaanse gebedsgenezer Thomas Lee Osborn.
Vanwege de teleurstelling die erop volgde, haakte hij af. „Ik kan me niet
herinneren dat ik in mijn jeugd naar de kerk ging”, zegt zijn zoon. Die keerde
terug naar de autonome evangelisatie. „Als adolescent ben ik tot geloof gekomen
en heb ik me laten dopen. Ik leerde hier ook mijn vrouw kennen. Samen hebben we
alle stormen getrotseerd.”
De Torontobeweging, met zijn exotische
uitingsvormen zoals lachen en vallen in de Geest, was voor het
evangelisatiebestuur reden om afstand te nemen van de charismatische stroming.
Sprekers die ermee sympathiseerden, werden niet meer gevraagd. Voor een aantal
kerkgangers was dat reden om afscheid te nemen van ”de broeders”, zoals het
gezelschap in Valthe bekendstaat.
In 2001 wilde een groep binnen de
evangelisatie terug naar de ‘pinkstertijd’. Omdat het bestuur daar niet voor
voelde, vond er opnieuw een amputatie plaats.
In de hoogtijdagen had de vrije
evangelisatie van Valthe zo’n tachtig kerkgangers en vaste, bezoldigde predikers.
„Dick Voordewind, de vader van CU-parlementariër Joël Voordewind, is hier nog
voorganger geweest. Dat was een echte pinksterman.”
Toen Zwart zich aansloot
bij de evangelisatie, werd die gediend door ex-priester Antonius Bernardus
Dijkman. „Onze laatste voorganger was Arie Engberts, die nu een gemeente in
Assen heeft.”
In de achterliggende jaren werd de gepensioneerde schoolmeester
de ongekroonde leidsman van de vrije evangelisatie. Samen met zijn vrouw, twee
dochters, schoonzoons en twee kleinkinderen vormt Zwart ruim een derde van de
gemeente. „We zijn nog maar met 23 mensen, als iedereen er is. Het merendeel
woont buiten Valthe.”
De huidige kleur van de gemeente sluit aan bij die van
Het Zoeklicht, de beweging rond het gelijknamige tijdschrift dat werd opgericht
door Johannes de Heer. „We lezen dat blad, gaan naar de vergaderingen van Het
Zoeklicht en bezoeken de seminars. Je zou ons volgelingen van Johannes de Heer
kunnen noemen. We zingen ook uit zijn bundel.”
Persoonlijk weet de inwoner
van Valthe zich gestempeld door de in 1988 overleden Jacob Klein Haneveld,
voorman van de Vergadering van Gelovigen en oprichter van de stichting Het
Morgenrood. „Ook Spurgeon vind ik een geweldige prediker.” Over de ontwikkeling
van de evangelische beweging in Nederland maakt hij zich grote zorgen. „Je ziet
een tendens richting de Rooms-Katholieke Kerk en de alverzoening, ook bij de
EO.” Diensten
De zondagse dienst van de vrije evangelisatie begint met een
halfuur van gebed en samenzang. Een dochter van Zwart bespeelt het orgel. Tegen
halfelf krijgt de spreker het woord. „We vragen alleen mensen die het absolute
gezag van de Bijbel onderschrijven. Dat betekent onder andere dat ze moeten
geloven in een schepping in 6 dagen van 24 uur.” De voorgangers zijn afkomstig
uit het Leger des Heils, baptistengemeenten, de Vergadering van Gelovigen en
vrije evangelische gemeenten. Een van hen is J. den Admirant, ooit hervormd
predikant in Hollandscheveld.
Zo’n tien keer per jaar gaat Zwart zelf voor.
„De zondagen waarvoor ik geen spreker kan krijgen, vul ik zelf in. De diensten
op Goede Vrijdag, Pasen en Pinksteren doe ik altijd zelf.” Bij bijzondere
gelegenheden treedt het muziekgroepje Salem op. De kerkgangers kunnen een
bijdrage aan de diensten leveren door een persoonlijk getuigenis.
De doop
door onderdompeling, in het bassin achter het spreekgestoelte werd voor het
laatst bediend in 2012. Door Zwart. „Het betrof een oudere man die al een jaar
of tien bij ons kerkte. Avondmaal vieren we op elke eerste zondag van de maand.
De derde zondag drinken we na de dienst met elkaar koffie.”
Formele contacten
met andere gemeenten heeft de vrije evangelisatie niet. Volgens de statuten is
de kerk van Christus niet gebonden aan menselijke instituten. „We weten ons
verbonden met allen die in Jezus geloven en Hem als hun Zaligmaker belijden.”
De toekomst baart de oud-onderwijzer vaak zorgen. „Er is niemand die mij kan
opvolgen. Val ik uit, dan moeten we de deuren sluiten. Dat zou me bijzonder
spijten. De gemeenteleden zeggen meer dan eens: De band die we nu met elkaar
hebben, krijgen we elders nooit meer.”
Volgende week: de oud gereformeerde
gemeente (Bevervoorde) te Rijssen. >>rd.nl/indemarge
Vrije evangelisatie te
Valthe
De vrije evangelisatie van Valthe begon in 1938 als vergadering van
gelovigen. De bezoekers waren afkomstig uit reformatorische en evangelische
kerken. Het gezelschap kwam samen in het stationsgebouw. In 1948 werd de
gemeente ondergebracht in stichting Ons Lokaal, sinds de statutenwijziging van
1979 de stichting vrije evangelisatie. Doelstelling is de prediking en
verbreiding van het Evangelie. Elke zondag wordt er om tien uur dienst gehouden
in het eigen kerkgebouw. De bidstond en Bijbelstudie op woensdagavond sneuvelde
onlangs wegens gebrek aan bezoekers.