Ruinerwold, Hervormde kerk

Informatie over de kerk


Ansichtkaarten na 1920
1857 en 1858: Uit de onderstaande advertenties is af te lezen dat er nog geen orgel in de kerk aanwezig was. De vacature voor hoofdonderwijzer bevat ook een vraag voor een voorzanger.

Provinciale Drentsche en Asser courant 28-11-1857, Provinciale Drentsche en Asser courant 11-05-1858

1866: Plannen voor een nieuw orgel.

Provinciale Drentsche en Asser courant 02-06-1866


Provinciale Drentsche en Asser courant 14-06-1866

1869: Weer melding dat men een orgel wenst aan te  schaffen. Provinciale Drentsche en Asser courant 14-09-1869



Provinciale Drentsche en Asser courant 29-04-1870


Meppeler Courant 1870-04-30


Provinciale Drentsche en Asser courant 03-06-1870


Provinciale Drentsche en Asser courant 27-09-1870


Provinciale Drentsche en Asser courant 03-03-1871


Algemeen Handelsblad 07-03-1871


Provinciale Drentsche en Asser courant 20-05-1871


Provinciale Drentsche en Asser courant 11-11-1871

1872: Het orgel werd door Petrus van Oeckelen in het koor geplaatst. Dit gebeurde vanwege de slechte staat waarin de kerk toen verkeerde. De ingebruikname vond plaats op 7 april 1872 met een bespeling door Jhr. Mr. S.W. Trip. Door middel van een piano/fortetrede kan de aanwezigheid van een tweede klavier gesuggereerd worden. Hierdoor worden octaaf 4' en 2', cornet, quint en trompet uitgeschakeld. Door de ongebruikelijke ligging van de bas-discantdeling (tussen c en cis) van de Bourdon 16 vt kan de organist het laten voorkomen, alsof het orgel een Vrij Pedaal heeft. Met de Cornet, geplaatst op een verhoogde bank, beschikt hij bovendien over een krachtige uitkomende stem. De orgelbank heeft, evenals het Van Oeckelen-orgel te Garmerwolde, een rugleuning over de volle breedte van de bank.

Dispositie:
Manuaal   Pedaal
Bourdon 16' bas/discant C-a
Violon 16' discant  
Prestant 8'  
Holpijp 8'  
Holfluit 8'  
Viola da Gamba 8'  
Octaaf 4'  
Fluit 4'  
Quint 2 2/3'  
Octaaf 2'  
Cornet V discant  
Trompet 8' bas/discant  


Ontwerptekening door Van Oeckelen (Archief Mense Ruiter) - Publicatie Stichting Groninger Orgels mei 1985 (07)
Klik op de afbeelding voor een vergroting


Meppeler Courant 10-04-1872


Provinciale Drentsche en Asser courant 09-04-1872,  10-04-1872, 13-12-1873


Provinciale Drentsche en Asser courant 10-12-1902, 09-09-1905, 30-09-1905


Provinciale Drentsche en Asser courant 09-03-1906

1921: Het orgel wordt verplaatst naar de westkant van de kerk bij de kerkrestauratie. Het orgel is daarbij op een nieuwe galerij, direct tegen de muur geplaatst. Het orgelinterieur kan alleen worden bereikt via een opening in de achtermuur. Het orgel heeft dan ook geen achterwand. Deze is in 1921 verwijderd.

Provinciale Drentsche en Asser courant 29-11-1921, 11-11-1922


Provinciale Drentsche en Asser courant 02-05-1924


Foto uit het boekje over de kerk door ds. de Boer (10) Hij vermeldt in het boekje ook de verplaatsing van het orgel van de oostzijde naar de westzijde.


Provinciale Drentsche en Asser courant 19-10-1926, 26-09-1930



193x: Johan van Meurs noteert de gegevens van het orgel in zijn dispositiecahier

Klik op de afbeelding voor een vergroting
Uit het boek van Jaap Brouwer: Johan van Meurs - Een studie over een pionierend orgeladviseur


Foto links: Stichting Orgelcentrum Gr 3199 Foto rechts: http://www.kerkeninbeeld.nl


1970: Op 15 juni schijft het bureau monumentenzorg aan de kerkvoogdij dat de rijksorgelbouwadviseur de vraag of het orgel een monumentenstatus heeft nog niet kan beantwoorden. Er wordt aangeraden contact op te nemen met de Hervormde orgelcommissie voor nader onderzoek. (09)

1972: Reil doet op 8 mei 1972 een voorstel (blz. 01 en 02) voor een grote stembeurt aan het orgel. Hij stelt voor om de volgende werkzaamheden uit te voeren:
 - repareren en terug plaatsen van pijpwerk dat voor een restauratie uit het orgel was gehaald en daabij sterk is beschadigd.
 - grote stembeurt en onderhoudswerk.
De kerkvoogdij schrijft op 19 mei 1972 aan Reil  dat besloten si een uitgebreide stembeurt te laten uitvoeren. (06)

1977-1980: Restauratie van het orgel door Reil uit Heerde. Alleen technisch herstel was nodig. Sinds 1872 was er niets aan het orgel gewijzigd.
Op 17 januari 1977 schrijft Reil n.a.v. een bezoek aan het orgel dat de toestand van het orgel zienderogen achteruit gaat en dat een restauartei steeds noodzakelijker wordt.
op 12 september 1978 schrijft de kerkvoogdij n.a.v. van een gesprek met Reil op 10 augustus dat de restauratie door akn gaan.
Op 14 juli 1978 schrijft Reil dat de grooste oorzaak van de problemen de grote verschillend zijn in luchtvochtigheid. Het orgel is als het ware "kapot"gestookt. De restauratie zal zich dan ook richetn op het oplossen van deze problemen.
Op 14 september 1978 dankt Reil voor de opdracht het orgel te mogen restaureren. Ook het contract dateert van die datum. Zie blz. 01 en 02.
Ingebruikname op 11 oktober 1986 met een concert door de organist Henk Noordman en de hoboÍst Brand Bronsema. (06)

1983: Antwoordbrief van Reil d.d. 11 april voor een vraag van de kerkvoogdij omtrent de jaarlijkse stem- en onderhoudskosten (06)

1986: Brief van Reil d.d. 27 oktober aan de kerkvoogdij met de gevraagde gegevens over het orgel.
Op 29 december vraagt de kerkvoogdij aan het bureau monumentenzorg of het orgel kan worden opgenomen in de monumentenlijst. (09)

1987: Op 13 januari schrijft het bureau monumentenzorg dat het orgel op dit moment weinig kans maakt in het register te worden opgenomne. Wel is er een onderzoek gaande naar 'jongere' monumenten van na 1850. Als dit onderzoek is afgerond zal er meer duidelijkheid komen.


Foto Geert Jan Pottjewijd


2000: Reil contateert in een brief van 22 september dat het orgel toe is aan een grote onderhoudsbeurt. (06)

2001: Brief van 15 juni van de kerkvoogdij aan Reil dat het groot onderhoud uitgevoerd kan worden.
Brief d.d 30 juli 2001 van Reil aan de kerkvoogdij omtrent een offerte (blz. 01, 02 en 03) voor het uitvoeren van groot onderhoud. Er wordt op gewezen dat het uiterst zinvol is Liegelind ringen aan te brengen onder de stokken van de windlade.
De volgende werkzaamheden worden uitgevoerd:
 - Uitnemen frontpijpen, uitdeuken, schoonmaken en poetsen
 - Binnenpijpen afnemen, windlade nazien, schoo, houtwormbehandelingnmaken, speel- en registermechaniek nazien
 - pijpwerk herplaatsen, intonatie nazien en daarna stembeurt
 - aanbrengen van vilten ringen onder de stokken
Op 3 september 2001 gaat de kerkvoogdij akkoord met de offerte incl het aanbrengen van de Liegelind ringen. De ringen waren oorspronkelijk niet begroot. (06)

2013: Brief d.d. 27 maart van Reil blz. 01 en 02 met informatie rond de huidige staat van het orgel, als antwoord op een brief van Architectenbureau Kouwen waar in het kader van de BRIM-regeling wordt gevraagd welke werkzaamheden in de komende tijd voor het orgel zijn te verwachten.
De volgende werkzaamheden worden genoemd.:
 - Enige lekkage in de houten pijpen 
 - Neerdalend gruis vanuit de toren vanwege een vleermuizenkolonie.
 - Jaarlijks klein onderhoud en eens per 2 jaar een grote stembeurt (06)


 
Foto Geert Jan Pottjewijd


2022: Groot onderhoud door Reil.
Het orgel werd schoongemaakt en de windlade werd voorzien van Liegelind-ringen. De lessenaar kreeg LED-verlichting en er werd een trap aangebracht om d Prestant 8' en de Bourdon 16' beter te kunnen stemmen.
Waar nodig werd pijpwerk hersteld en mechaniek nagekeken. De windmotor werd uit voorzorg vervangen omdat hij tijdens de werkzaamheden goed bereikbaar was.
De ingebruikname vond plaats op dinsdag 12 april met een concert door organist Harm Hoeve en Noortje van Middelkoop.(08)

Opnamen:
CD/LP Organist Composer  
VLS VLC1092 Dick Sanderman Dick Sanderman Improvisation "God enkel licht".
     J.B. van Bree Pas redoublé 
Bronvermelding:
  1. Boek: Repertorium van de orgels gebouwd door Petrus van Oeckelen  door Lex Gunnink blz. 125-126
  2. Cd-boekje: VLS VLC1092 Orgels in Drenthe
  3. Boek: Het historische orgel in Nederland 1872-1878 blz 67-68
  4. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Ruinerwold_%28Blijdenstein%29,_Blijdenstein_3_-_Bartholomeus
  5. www: http://hervormde-gemeente-ruinerwold.protestantsekerk.net
  6. Archief Reil
  7. Archief Jaap Brouwer
  8. www: www.orgelnieuws.nl d.d. 3 augustus 2022
  9. Drents Archief: 0913 Archief van de afdeling Monumentenzorg van de provincie Drenthe 1284 Ruinerwold, Blijdenstein 13 (NH kerk); 1952-1987
  10. Boek: Ds. AE. T. de Boer, De kerk te Ruinerwold, Assen: Van Gorcum, 1926