Oosterhesselen Hervormde kerk

Geluidsopnamen Geert Jan Pottjewijd d.d. 30 september 2016
 - J.S. Bach (1685-1750): Fuga in G BWV 576
 - Matthew Camidge (1758-1844) Gavotte (organ solo from a Concerto)
 - John Travers (1703-1758) Cornet Voluntary
 - Anoniem (Engels 18e eeuw) Voluntary in a

Informatie over de kerk


Ansichtkaart

1906: In de kerkenraadsverhadering van 14 september 1906 komt de aanschaf van een orgel ter sprake. Men staat hier sympathiek tegenover. Er zijn reeds toezeggingen van f 200,- en 2x f 100,- voor de aanschaf van een orgel gedaan. Besloten wordt en brief naar de kerkvoogdij te sturen om het daar te bespreken. De kerkvoogdij schrijft als antwoord dat in een vergadering met notabelen is besloten het voorstel van de kerkenraad te steunen. Onderzocht of de kerk geschikt is voor een orgel en of het kan worden gefinancierd uit vrijwillige brijdrag zonder dat de hoofdelijke omslag verhoogd hoeft te worden. Uit een brief van leverancier Stoker blijkt dat de zwaarte en de trillingen van het orgel geen gevaar vormen voor de muren. (23)



Emmer courant 24-10-1906

1907: Orgel geleverd door J.M.W. Stoker uit Hilversum en gebouwd door Nicolaas Albertus van Dam.
Kasboek: 28 augustus betaald aan de meesterknecht f 10,- (26)
De oorspronkelijke dispositie van dit instrument is onzeker.
Onderstaand drie visies: W.D. van der Kleij,Piet van Hoogdalem (01) en Jan Vissering.
De disposities van Van der Kleij en Vissering stemmen volledig overeen. Dit lijk de meest waarschijnlijke dispositie.

Dispositie:
Van der Kleij van Hoogdalem Jan Vissering
Prestant 8' Prestant 8' Prestant 8'
Holpijp 8'     Holpijp 8'
Viola da Gamba 8' Viola da Gamba 8' Viola di Gamba 8'
Melophone 4'     Melophone 4'
Fluit Dolce 4' Fluit 4' Fluit Dolce  
Doublet 2' Doublet I-II Doublet  
Melofoon 8'
    Octaaf 4'    
Aangehangen pedaal.

Provinciale Drentsche en Asser courant 21-06-1907, 25-06-1907, Nieuwsblad van het Noorden 09-06-1907


1908: Kasboek: 20 januari Kosten vervaardiging orgel met gaanderij in de kerk f 4,10 (26)

1909: Kasboek: betaald aan Stoker voor 't stemmen van het orgel f 15,-; Betaald brandschade [verzekering] kerkorgel f 1,50 (26)

1910: Kasboek: Stoker idem f 10,- (26)

1911: kasboek: Stemen orgel f 15,- (26)

1913: Kasboek: Stemmen orgel f 18,- (26)




Kerk in 1915 (21)


Provinciale Drentsche en Asser courant 23-12-1919


Provinciale Drentsche en Asser courant 23-12-1926


Provinciale Drentsche en Asser courant 25-06-1927

oosterhhk01.jpg (27532 bytes)
Advertentie in "Het orgel" 1897/05, Herkomst foto onbekend

Foto's vanuit http://www.kerkeninbeeld.nl



Provinciale Drentsche en Asser courant 02-12-1930 (Klik op de afbeelding voor een vergroting)


Emmer courant 04-05-1934


193x: Johan van Meurs noteert de gegevens van het orgel in zijn dispositiecahier


Klik op de afbeelding voor een vergroting
Uit het boek van Jaap Brouwer: Johan van Meurs - Een studie over een pionierend orgeladviseur

1940: Kasboek: Betaald M. Elling organist 1/2 salris f 75,-; Betaald H. Weggemans Blaastrapper f 55,- (26)

1941: Aankoop van een windmotor van de Gereformeerde kerk te Gees, omdat in Gees een ander orgel werd aangeschaft. De windmotor werd pas later geïnstalleerd. (22)
Kasboek: Briefkaart N.A. van Dam f 0,05; Betaald N.A. van Dam Utrecht orgel stemmen f 15,10 (26)

1942: Kasboek: Het salaris van organiste M. Hoekman was f 75,-  per jaar; orgelstemmen door N.A. van Dam voor f 20,10; 1/2 orgeltrappen en f15,- heg knippen f 75,-; H. Weggemans vergoeding orgelstemmen f 2,50 (24)

1944: B. Speelman wordt aangeboden om voor f 70,- per jaar de balgen te bedienen. Tegelijkertijd vraagt men zich af of er een windmotor mogelijk is. Orgelspelen met Pasen door B. vd Velde. (22)

1945: Vanaf 7 april zal H. Weggemans het orgel pompen voor 50 cent per keer. Mej. H. Hoekman uit Sleen wordt gevraagd als organist. Voor 4 augustus wordt een logé gevraagd van de fam. Braaksma. (22)
Kasboek: Organist R. Terpstra krijgt f 70,- voor 1 januari - 6 mei, Ds. Blom f 2,50 voor orgelstemmen; Mej. J. Bakker tijdelijk organiste f 24,50; Salaris 1e halfjaar orgelpompen f 15,- Salaris organist J. Pol 2e halfjaar f 95,- Aankoop muziekstukken organist Pol f 5,- orgelpompen 2e halfjaar f 20,- (24)

1946: Organiste mej. M. Hoekman komt ter sprake. Volgens haar grootmoeder is ze al organiste in Schoonoord. (22)
Kasboek: L.H. Beekamp Hoogeveen orgelstemmen f 13,- Tractement 1/1 tot 13/3 organist J. Pol f 41,66; Wegens ziekte organist plv. jeffrouw .... f 17,50; Rekeningen Emmer Courant organist gevraagd f 4,23 en f 4,35 orgeltrappen van 1 januari tot 1 april, B. van der Velde 1x orgelbegeleiding f 3,50; P. Zwart [wordt misschien Willem Hendrik Zwart bedoeld?] Coehoornsingel 4 Coevorden 1x orgelbegeleiding f 10,- Orgelbediening kerkdienst mevr. Braaksma f 3,50; Orgelbediening 3 kerkdiensten B. van der Velde f 10,50; 2 kwitantie's Asser Courant organist gevraagd f 20,10; L.H. Beekamp Emmastraat 27 Hoogeveen f 21,40; Juffrouw Braaksma orgelbediening 17/7 en 8/9; juffrouw Reessien organist 20 x f 3,50 f 70,-  (24)


Provinciale Drentsche en Asser courant 14-02-1946


Foto's vanuit http://www.kerkeninbeeld.nl


1947: Kasboek: Orgelpompen 4/4 tot 31/12 en schoonmaken f 144,-; 1947: Rekening L.H. Beekamp Hoogeveen f 12,50; Buskosten Coevorden organist f 0,80; mej. M. Hoekman organiste van 1/4 tot 14/12 f 115,-; H. Weggemans f 30,- orgelpompen; B. vd Velde en mej. Reessien f 14,- en f 7,- (24)

1948: Op 18 januari wordt in overleg met de orgelmaker De Koff uit Utrecht overwogen om het 'pendaal' van 8 toetsen? (Bedoeld wordt waarschijnlijk een octaaf) te vervangen door een 'pendaal' van 18 toetsen. Vervanging wordt aanbevolen door organist Willem Hendrik Zwart uit Coevorden. 'Doorvoeren'. In maart wordt besloten door De Koff de pedaalomvang uit te laten breiden tot 18 tonen. Ook wordt besloten op aanraden van organist Jan Pasveer (27) orgelconcerten te stimuleren. (22)
Kasboek: B. vd Velde organist f 10,50; J. Pasveer organist 2x januari f 10,00; voorschot organist J. Pasveer f 145,-; autokosten J. Pasveer J.C. Bouwers f 6,24; B. va Velde organist f 3,50; Hezang en Psalm notenboek f 7,55; Rekening "Orgel" J. De Koff en Zn. Utrecht F 350,-; Advies P. Zwart Orgelmotor Gees f 7,50; Organist J. Pasveer f 35,-; J. Pasveer salaris november f 20,- en dec. f 30,-; Rek J. Bouwes aanleg leiding "Orgel" f 13,89; Rek. J. de Koff en Zn. Utrecht Orgelb. Utrecht f 105,50 (24)
Uit het advies van P. Zwart blijkt ook dat er een orgelmotor wordt aangesloten. Ook de declaratie van Bouwes voor de leiding naar het orgel wijst daarop.

1949: Orgelbediening door Schepers op 24 febr, 3 juli en 24 juli. 31 juli op verzoek van Pasveer. Pasveer is op 31 juli langs geweest. Luisteren naar Schepers? J. Pasveer f 1,50 voor de ris en Schepers f 3,50 voor het spel. (22)
Kasboek Jan Pasveer krijgt maandelijks betaald als organist; R, Schepers krijgt een vergoeding van f 120,- voor orgellessen. (24)
In 1949 zijn er geen uitgaven meer voor een orgeltrapper. De organist krijgt f 270,- per jaar. (25)

1950: R. Schepers krijgt f 120,- lesgeld voor opleiding organist. (24)
Benoeming organist R. Schepers en vaststellen salaris. Hij wordt beneoemd per 1 maart voor een aanvangssalaris van f 175,- per jaar. (22)


Provinciale Drentsche en Asser courant 08-10-1949, 03-11-1949

1953: Kasboek: J. Opten Groningen orgelstemmen f 30,-


Tekening door Jan Vissering (1933-2017) (20)


Beeldbank Drents Archief


1980: Offerte d.d. 5 december 1980 van Reil voor een positief.  (19)

1982/1983: Er wordt een orgel aangekocht uit Wanswerd/Wijckel.
Op 22 november 1982 informeert Reil wat de stand van zaken is rond de offerte, die ze op 5 december 1980 hebben uitgebracht. (19)
Het bestaande orgel van N.A. van Dam wordt tijdelijk opgeslagen in een boerenschuur en te koop aangeboden (02).
Het wordt aangekocht door dhr. Schilder, een oud-werknemer van de orgelmakerij Reil.
Schilder plaatst het orgel in het jeugdgebouw "De Beukelaar" van de Gereformeerde gemeente te Kampen, waarbij het orgel wordt uitgebreid met een 2e klavier met 6 stemmen en een vrij pedaal met een Bourdon 16'.

Krantenbericht uit 1982


Krantenbericht uit 1983


Foto van het N.A. van Dam-orgel zoals dat nu staat opgesteld in Kampen (Foto door Frits Kaan) (08) Foto situatie te Kampen (15)

1983: Het vanuit Wijckel aangekochte orgel wordt geplaatst en gerestaureerd door Mense Ruiter.


Situatie Twijckel rond 1979. Bron: http://www.reliwiki.nl/index.php/Wijckel,_Jachtlustweg_21_-_Eben_Haëzer (16)


Foto situatie in Twijckel. Bron: http://www.langsdeluts.nl/Balk%20B%20000%20Wijckel%20Gereformeerde%20kerk.html  (16)
Reil maakt voor de niet originele Viola 8' een nieuwe Quint en vernieuwt het pedaal.
Voor aanvullende gegevens zie het restauratierapport door Jan Jongepier. (04)


Programma van het ingebruikname concert door Jan Jongepier Klik op de afbeelding voor een vergroting



Dispositie:

Manuaal   Pedaal
Prestant 8' C-d1
Holpijp 8'  
Octaaf 4'  
Roerfluit 4  
Quint 2 2/3'  
Woudfluit 2'  
Cornet III  

Begin geschiedenis voor 1983:
1864:
L. van Dam en Zn. bouwen een nieuw orgel voor de Gereformeerde kerk van Wanswerd. Van Dam gebruikt bij de bouw van het orgel oud pijpwerk uit het Hillebrand-orgel in Rauwerd uit 1816, dat hij in 1863 restaureerde.
Dit Hillebrand pijpwerk is afkomstig van Fluit d'Amour 4', Sesquialter en Mixtuur. Het Hillebrand pijpwerk is terug te vinden in de Roerfluit 4', Woudfluit 2' vanaf c (eigenlijk een Octaaf 2'), binnenpijpen Prestant 8', Octaaf 4' discant, Cornet bestaat voornamelijk uit ouder pretant-pijpwerk. (11)

1904: Herstel door Bakker & Timmenga. (11)

1921: Het orgel wordt door Bakker & Timmenga verplaatst naar de Gereformeerde kerk van Wijckel. Er komen nieuwe registerknoppen met porceleinen plaatsjes. Nieuwe grenen pijpen voor de C-E van de Prestant 8'. De quint 2 2/3' wordt vervangen door een viola 8'.  (11)

1966: Herstel door E.H. Meinen. (11)


1978: Restauratie door Bakker & Timmenga. De windlade krijgt aan beide zijden een hechthouten plaat. De balg en de klaviatuur worden hersteld. (11)

Einde geschiedenis voor 1983:

2009
: uit https://www.coevordenhuisaanhuis.nl/  d.d 20091225 Kerk wordt veel authentieker".
Het is tijd voor werk aan de kerk in Oosterhesselen. De ruim 25 jaar oude vloerbedekking maakt plaats voor tegels met vloerverwarming, de aloude herenbanken worden gehalveerd en de toilet- en keukenruimte wordt uitgebreid. De laatste dienst in de kerk is op zondag 3 januari, daarna vinden deze tot uiterlijk eind maart plaats in het voormalige vormingscentrum De Klencke aan het Witte Zand. Paaszondag -28 maart- is daarbij gesteld als uiterlijke datum.
De raad van de Hervormde Gemeente Oosterhesselen is al jaren bezig om aanpassingen aan het gebouw te realiseren. Dat gaat volgens organist Kees Hoeksma, die ook zitting heeft in de bouwcommissie, niet over één nacht ijs. 'In 2005 deden wij een eerste aanzet om achter het orgel op de eerste verdieping een wand te bouwen om zo een aparte vergaderruimte in te richten. Dat was in verband met de beperkte ruimte beneden niet mogelijk. Ons plan werd door het Drents Plateau -dat onder meer adviseert bij aanpassingen aan monumenten- niet gehonoreerd, omdat er dan te weinig licht achter het orgel zou zijn. Toch plaatsten wij een wand bij wijze van proef, omdat de noodzaak groot was. Uiteindelijk werd die toch goedgekeurd en dat gaf perspectief om ook andere noodzakelijke aanpassingen aan het gebouw te doen. Zoals de vloer, die echt al jaren toe is aan vernieuwing.'
Nadat onderzoek werd gedaan in verband met de akoestiek van de kerk werd duidelijk dat een harde vloer -in combinatie met de wand boven- ideaal zou zijn. Hoeksma: 'Via via konden wij ongeveer 1600 estriken -antieke plavuizen- kopen, afkomstig uit een inmiddels gesloopte boerderij bij Groningen, die ooit stond op de plek waar nu de Blauwe Stad is gebouwd. Ook het Drents Plateau vond dat een prachtig idee. Daarnaast zijn zowel architect Kouwen uit Tolbert als aannemer Ter Stege uit Hoogeveen prima partners. Zo heeft Ter Stege jarenlange ervaring met restauratiewerk in kerken, zoals ook bij de Nederlandse Hervormde kerk in Coevorden. Vloerbedekking was in 1983 een praktische oplossing, maar wel erg tijdgebonden. Nu hecht men veel meer waarde aan oude zaken.'

Uit de kerk verdwijnt de schuifwand, wordt de entree iets groter gemaakt en worden de 'halve' pilaren in dezelfde lijn gezet als de pilaren die recht onder het orgel staan. Ook de radiatoren, met uitzondering van die in de nissen, verdwijnen. 'Het resultaat is dat de kerkzaal groter wordt en ruimte gaat bieden aan 120 bezoekers,' zegt Hoeksma.
'We hebben niet de intentie om verder te groeien. Het kerkbezoek neemt onder meer vanwege de vergrijzing eerder af dan toe. Wel wordt ook gedacht aan andere gebruikers van de kerk: zo krijgen de koren HEM, Happy Sound, Con Amore en Cantabel, die in de kerk repeteren en optreden, een eigen kast.'
De verhuizing begint op 6 januari, als het orgel wordt ingepakt tegen het stof en de vloer langzamerhand wordt verwijderd. Eind januari begint het leggen van de tegelvloer, daarna komen de vloerverwarmingsplaten en volgen weken van schilderen en afwerken van andere aanpassingen. Ondertussen begint de activiteitencommissie met feestelijke acties. Zo kunnen mensen die de kerk een warm hart toedragen een antieke plavuis van 22 bij 22 centimeter kopen. 'Die kosten 10 euro per stuk, 55 euro per 6 en 100 euro voor 12 stuks,' zegt predikant Hetty Cohen Stuart-Fens. 'Wie een tegel koopt, krijgt een certificaat van aankoop en door middel van nummeren weten we wie welke tegel heeft gekocht. Een leuke slogan moeten wij nog bedenken, iets in de trant van 'Regel een tegel'. Daarnaast gaan we onder andere een wijnactie houden, evenals een snertloop op 7 maart. Alle opbrengsten komen ten goede aan het opknappen van de kerk.' De predikant kijkt uit naar het resultaat. 'De kerk wordt veel authentieker.'
Voor de totale operatie is bijna 200.000 euro begroot. 'Vanuit legaten kunnen wij de helft betalen, maar de andere helft moet worden gefinancieerd vanuit provinciale en lokale subsidies,' zegt Hoeksma. 'Of dat doorgaat, wordt begin volgend jaar duidelijk. Maar we beginnen vast met de verbouwing; ik heb goede hoop dat het lukt.' (05)

2010: Kerk Oosterhesselen feestelijk heropend – De bijna 600 jaar oude hervormde kerk is zaterdagmiddag heropend. In de afgelopen vier maanden werd het gebouw aan de Geserweg opnieuw geschilderd, deels heringericht en maakte de houten vloer plaats voor oude tegels. Naast dominee Hetty Cohen Stuart-Fens en voorzitter van het kerkbestuur Siko Koning spraken ook architect Roel Kouwen en Harm Jan Lesschen de aanwezigen toe tijdens de feestelijke opening.
‘De kerk met haar losstaande toren is nog steeds het kenmerk van dit dorp,’ zei Lesschen, die betrokken was bij de grootschalige restauratie van het gebouw in 1983. ‘Nu voldoet het gebouw weer aan de eisen van deze tijd, maar waarin ook sporen van vroeger terug te zien zijn. Klachten over tocht en een koude vloer zullen tot het verleden behoren, want de kerkrentmeester zorgde voor vloerverwarming.’ Koning sprak van een enorme verandering. ‘De renovatie is enorm geslaagd en binnen de gestelde tijd. We kunnen terugzien op een renovatieperiode met weinig problemen en waarin alle betrokkenen zich uitstekend hebben ingezet.’
Organist Kees Hoeksma was blij met de stenen vloer. ‘Het orgel klinkt nu veel wijdser,’ waarop hij een improvisatie ten gehore bracht. Ook Anneke Paas-Oving speelde een stuk op het historische orgel, ‘Flutes’ van Guillaume Lasceux.
Tenslotte onthulde de bouwcommissie een speciaal gemaakt doek, met als tekst ‘kerk open’. Een teken dat het gebouw weer voor iedereen toegankelijk is. Daarna was het tijd voor een hapje en een drankje. (06)
Tweespalt in Hesseler kerk over galm - Regionaal Kamerkoor Cantabel wil niet meer repeteren in de opgeknapte PKN-kerk in Oosterhesselen. Afgelopen winter is de vloerbedekking in het godshuis vervangen door plavuizen en dat is bij dirigent Bert Lammers van het koor niet in goede aarde gevallen. Al na één repetitie besloot het koor voor haar wekelijkse repetitieavond te verkassen naar de gereformeerde kerk in Sleen.
Secretaris Leo Westdijk: "Dat doen we vanwege de hinderlijke galm die er nu is. Onze dirigent kan fouten daardoor veel moeilijker horen. Rigoureus? Tja, je kunt het wel een paar weken aanzien, maar het geluid verandert er niet van."
Kees Hoeksema, secretaris van het college van kerkrentmeesters: "Dit klopt niet. Het geluid is juist beter geworden. Een akoestisch deskundige van de universiteit in Delft heeft geadviseerd een harde vloer erin te leggen. Ik begrijp de klachten dan ook niet goed." (07)

2012: Restauratie door Mense Ruiter Orgelmakers met als adviseur Theo Jellema.
De volgende werkzaamheden (kosten EUR 57.000,-) werden uitgevoerd:

Dispositie na de werkzaamheden van 2012:
Prestant 8vt pijpwerk van B&T/Van Dam/Hillebrand
Holpijp 8vt Van Dam
Octaaf 4vt Van Dam/Hillebrand
Quint 3vt Mense Ruiter (1983)
Woudfluit 2vt Van Dam/Hillebrand
Roerfluit 4vt Van Dam/Hillebrand
Cornet 3st Hillebrand
(09)

Van de geschiedenis en restauratie van het orgel is door één van de organisten (Kees Hoeksma) een powerpoint-presentatie gemaakt.
Deze is nu beschikbaar als PDF. (10)


Foto na de restauratie van 2012 (09)


Organisten:

Jan Pasveer (1948-1953)
Pasveer overleden (I)
Kerkmusicus Jan Pasveer is zaterdag 15 januari 2005 onverwacht overleden in zijn woonplaats Zaandam. Hij werd 71 jaar. Pasveer -dirigent, organist en componist- componeerde vele kerkliederen, koormuziek en kerkmuziek voor koor en orgel. Daarnaast publiceerde hij veel artikelen over uitvoeringspraktijk, koormuziek, kerkmuziek en liturgie. Hij schreef het boek "Koorkunde" en vormde samen met Jan Luth en Jan Smelik de redactie van "Het kerklied. Een geschiedenis". Sinds de jaren tachtig was hij bezig met een boek over de symboliek in de muziek van Bach, een onderwerp waarop hij had willen promoveren.
Pasveer was betrokken op het kerklied. In 2001, tijdens een gesprek met deze krant over "Het kerklied. Een geschiedenis", benadrukte hij dat de melodie van een kerklied kwaliteit moet hebben: "Een diamant verpak je toch niet in een vodje? Een goed kerklied is theologisch verantwoord, weerspiegelt ambachtelijke dichtkunst en geen rijmelarij. De melodie moet op eigen benen kunnen staan en kracht hebben. Een goed lied is dus geen eendagsvlieg. Wie die kwaliteit beoordelen? De vakmensen. Vervolgens bepaalt het kerkvolk of het een lied wil zingen. () Kwaliteit blijft altijd overeind. Niet alles wat vlot zingbaar is, blijkt interessant. Een goede melodie ontsluit haar geheim pas op termijn."
Pasveer overleden (II)
Jan Pasveer (1933) studeerde orgel bij Willem Hendrik Zwart. Op zijn vijftiende werd hij benoemd als organist van de hervormde kerk in het Drentse Oosterhesselen. In 1953 volgde de benoeming aan gereformeerde Zuiderkerk in Zaandam, zijn latere woonplaats. Hij was van 1961 tot 1994 directeur van de Gemeentelijke Muziekschool Zaanstreek en van 1969 tot 1994 hoofdvakleraar koordirectie aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam.
Hij leidde vele koren, waaronder de Christelijke Oratorium Vereniging Zaanstreek, het Zaans Cantatekoor en het Amsterdamse Westerkerkkoor. Laats tgenoemd koor voerde tijdens een herdenkingsdienst, donderdag, de Bach-cantate "Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit" en Pasveers "Nunc Dimittis" uit.
Reformatorisch Dagblad, 24 januari 2005, p. 14

Bronvermelding:
  1. E-mail van dhr. P. van Hoogdalem, Schiedam d.d. 29-12-1999
  2. De Orgelvriend 1982 nr. 9 blz 19
  3. Jaartal orgel van Dam via E-Mail van Jaap Brouwer d.d. 29-12-2002 18:39
  4. Restauratierapport door Jan Jongepier afkomstig van J.B. Hoving uit Oosterhesselen.
  5. www.coevordenaanhuis: http://www.coevordenhuisaanhuis.nl
  6. http://www.coevordenhuisaanhuis.nl
  7. http://www.dvhn.nl/nieuws/drenthe/article6018675.ece/Tweespalt-in-Hesseler-kerk-over-galm
  8. E-mail met foto door Frits Kaan d.d. 29-08-2011
  9. E-mail van Kees Hoeksma d.d 17-11-2012
  10. E-mail van Kees Hoeksma d.d 26-01-2013
  11. Boek: Het Nederlandse historische orgel 1858-1865 blz. 327-328
  12. Brochure: Groninger Orgelagenda 2012 Orgelrestauraties in 2012 en 2013
  13. Brochure: Groninger Orgelagenda 2013 Orgerestauraties in 2012 in Groningen en Drenthe door Stef Tuinstra
  14. www: http://reliwiki.nl/index.php/Oosterhesselen,_Geserweg_2_-_Protestantse_Kerk
  15. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Kampen,_2e_Ebbingestraat_3_-_Gereformeerde_Gemeente
  16. E-Mail d.d. 8-7-2014 van Frits Kaan. Hij maakte mij attent op de foto's voor Wickel
  17. www: http://www.langsdeluts.nl/Balk%20B%20000%20Wijckel%20Gereformeerde%20kerk.html
  18. www: http://www.reliwiki.nl/index.php/Wijckel,_Jachtlustweg_21_-_Eben_Haëzer
  19. Archief Reil
  20. Archief Jaap Brouwer
  21. www: Facebook - Oud Drenthe in Woord en Beeld - Sam Dice Memories 27 december 2022
  22. Drents Archief: 0376 Nederlands Hervormde Gemeente Oosterhesselen 16 Aantekenboekje voor de vergaderingen van de kerkvoogdij; 1943-1953
  23. Drents Archief: 0376 Nederlands Hervormde Gemeente Oosterhesselen 1 Register van notulen van kerkenraadsvergaderingen; 1817-1933
  24. Drents Archief: 0376 Nederlands Hervormde Gemeente Oosterhesselen 37 Register van uitgaven; 1942-1954
  25. Drents Archief: 0376 Nederlands Hervormde Gemeente Oosterhesselen 34 Staten van rekening en verantwoording van ontvangsten en uitgaven; 1830-1955
  26. Drents Archief: 0376 Nederlands Hervormde Gemeente Oosterhesselen 35 Register van inkomsten en uitgaven; 1904-1941
  27. Boek: Hans Pasveer, Hij liet de mensen zingen. Over leven en werk van Jan Pasveer, Uitgave in eigen beheer, 2019
    Jan Pasveer werd in 1948 op 15-jarige leeftijd organist in Oosterhesselen. Toen hij vier jaar later belijdenis wilde doen in de Gereformeerde kerk van Coevorden moets hij zijn baan als orgeanist van de 'vrijzinnige' hervomde kerk van Oosterhesselen opzeggen.

 

r>


Archief Klaas Bolt (Nog doorkijken)
Oosterhesselen (Dr), Hervormde Kerk.
De meeste correspondentie was gericht aan of ging uit van J.B.Hoving, huisarts te Oosterhesselen, lid van de Pl.C.
- 24/2*82. Hoving aan Bolt en als bijlage brief van dezelfde datum aan een KV-lid te Termunt en/Borgsweer. Mogelijkheden aankoop orgel van Borgsweer, dat in uitermate deplorabele staat verkeert.
- 27/2 82. Offerte van een orgelmaker te Leusden (De Graaf dus) betr. restauratie bestaande orgel. Uit latere correspondentie blijkt, dat het orgel geen restauratie waar d i s.
- 21/4*82. Hoving aan Bolt. Overzicht mogelijkheden.
1. aankoop orgel Borgsweer. Recente weigering, het te verkopen.
2. Abcoude Herv. Bezwaar: gescheiden registers, ontbreken Pr 8.
3. Een orgel van ene Groenewegen (heeft bij Verschueren gewerkt). Orgels van hem:
Werkendam Geref.Gem., Gouderak Geref.Gem. 1977 (4vt 9 st.), 0.Souburg 8 vt
orgel, Een 4 vt 2 kl.orgel in werkplaats:
I.Hp 8, P 4, Gh 2. II Rf 8, Vlf 4, Q 2 2/3, T 1 3/5. Ped Rank 16.
4. Orgel van v.Buchem A* dam na 15 jr reeds in Wezep vervangen. Nog pijpwerk van
v.Gelder: Ged 8, P 4, 0 2, F 4, Stukje P 8, Wf 2, Corn. Goede tot zeer slechte berichten hierover.
5. Er is nog contact met De Graaf.
- 22/4*82. KV aan Bolt. Verzoek als adviseur op te treden. Men heeft f 70000 beschikbaar voor aankoop van een orgel en bijkomend werk.
- 1/5 82. Bolt. Reactie: Enige oplossing voor beschikbare budget lij kt Blank-positief
uit Abcoude. Tongwerk moet vernieuwd. Bestaande kas zou eigenlijk bewaard moeten
blijven. Alternatief: nieuw 8* orgel 6 st. in bestaande kas.
- 13/5*82. Bolt: Werk van Groenewegen bekeken: beneden alle peil. Orgel te Weiwerd zal eerst gerestaureerd moeten worden. Misschien is de kerk in Meedhuizen niet meer in gebruik. Flentrop positief uit conservatorium te Zwolle is te koop en misschien Hardorf-orgel der Geref.K. te Wijckel.
- 16/5*82. Hoving. Wijckel (Geref) bezocht. Destijds onder Bolt gerestaureerd. Men wil daar voor de nieuwe kerk een groter orgel. Ook de RK te St.Nicolaasga heeft belangstelling.
- 17/5 82. Bolt. Dit is een buitenkansje. Welke orgelmaker? B&T die het heeft gerestaureerd of Ruiter (Holthuis) die de tip heeft gegeven?
- Drie stukken, die ook in de map Wijckel aanwezig zijn over het orgel aldaar.
- 10/6*82. Ruiter, offerte overpl. en rest. en eventueel: verbeteren mechaniek, nieuw
ped.klavier, VdG --> Q 3, nieuw toetsbeleg ipv celluloid, windmach.vervangen, nieuwe reg.plaatjes.
- 11/6*82. Bolt reactie daarop. Uitbreiding ped.omvang verantwoord.
- 28/8*82. Hoving. Orgel Wijckel gekocht. Prijs toch iets hoger. Daarom niet mogelijk Viola door Quint te vervangen.
- 3/9*82. Bolt: Quint belangrijker dan uitbr . ped.omvang.
.
- 0kt*82. Bolt, gegevens over orgel uit de Geref. Kerk te Wijckel (Fr), omdat Hoving om een historisch rapport had gevraagd:
Orgel XIXA. Mogelijk het instrument dat W.Hardorf ca 1845 maakte voor RK St.Franciscus, Leeuwarden. Het zou vandaar via Geref. Warnswerd in 1921 in W. terecht zijn gekomen. Groot deel pijpwerk van nog iets oudere datum. Degelijke factuur, fraaie klank, met vakmanschap vervaardigd, waard om te behouden. C-f''', C-g aangeh. P 8, Hp 8, V 8 (later), 0 4, F 4, 0 2, Co 3 st dc. V is van inferieure kwaliteit: te verv. door Q 3 of Wf 2. Windlade 1979 door B&T gerestaureerd. Enkele andere onderdelen dienen te worden vervangen of gerestaureerd.
- 13/1'83. Hoving: Op het orgel wordt serieus orgelliteratuur gestudeerd. Daarom
toch graag pedaal t/m d'. 18/1 Bolt: accoord.
- Correspondentie begin 1983 over aanbrengen vloerbedekking. Ook acoustisch rapport 28/2'83.
- 17/3'83. Bolt bedankt als adviseur, omdat het plan met "kamerbreed tapijt" doorgaat. "Het heeft weinig zin om moeite en tijd te besteden aan een project als tegelijkertijd het effect van dit werk door onzorgvuldig handelen op ander gebied weer grotendeels te niet wordt gedaan. Ook een acoustisch bureau kan hieraan weinig veranderen (De lengte van een nagalm heeft weinig met de kwaliteit daarvan te maken.) " .
- 28/3 83. Bolt aan Corneille Jansen, Directeur Bureau Mon.zorg Drenthe over het geluidabsorberende materiaal. O.m. over ervaringen in veel Groningse dorpskerken.
- 5/4 83. Hoving aan OC. Pl.C heeft protest aangetekend tegen de vloerbedekking.
Prov. Dienst van Mon.zorg ernstig in gebreke geweest. Kan de OC stappen ondernemen om herhalingen elders te voorkomen?
- 10/5'83. OC aan Hoving. Voorstel Jongepier te verzoeken de inspeling te verrichten.
- 1/2 84. Jongepier aan OC over eindafhandeling. Hij heeft de eindkeuring verricht. Geïnventariseerd 24/3'92 em 16/3'94. Wie de werkzaamheden heeft verricht, is nergens te lezen. Waarschijnlijk was het Ruiter. Briefje met dispositie Groenewegen-orgel te
0. Souburg aldaar in archief gedeponeerd.

Archief Klaas Bolt (Nog doorkijken)
Wijckel (Fr.). Gereformeerde Kerk.
- 21/6'77. B&T. Verslag onderzoek orgel en prijs windladerestauratie. Gezien makelij W. Hardorff, tussen 1850 en '60.
P 8, Hp 8, 0 4, V 8 (vroeger Q3), Wf 2, Rf 4. Co 3 st dc, C-f''', C-g aangeh.
- 31/8'77. Reil. Voor1.rapport (met begeleidend schrijven). Uitvoeriger dan dat van B&T. Waarsch. Van Dam ca 1860 met gebruik van veel pijpw XVIII. Op pl. Viola oorspr. waarsch. F 2 (!), eigenaardige lade-indeling.
- 14/11'77. Offerte Reil.
- 25/1 78. Reactie Comm. v.Beheer, gericht aan Bolt.
- 4/2' 78. Commentaar Bolt hierop aan kerkeraad. Over subsidiemogelijkhedebn.
- 12/5 78. Offerte B&T.
- Negatieven.
Geïnventariseerd 9/6'93. In deze map verder niets meer. In map Oosterhessel en staat dat B&T de windlade hebben gerestaureerd in '79. Het orgel is later naar Oosterhesselen overgeplaatst.