Oosterhesselen Hervormde kerk
Oorspronkelijk bevond zich tussen de toren en het koor een schip dat lager was dan het koor en waarvan zich de dakmoet nog flauw aftekent op de oostelijke torenmuur. Mogelijk is het schip verwoest bij het krijgsgeweld aan het einde van de 16de eeuw (beleg van Coevorden in 1592) en werd het oostelijk deel toen aan de westzijde provisorisch gedicht. In 1628 verrees de huidige westwand, waarbij het oostelijk deel van het schip even hoog werd opgetrokken als het koor. De kerk bestaat nu uit 3 traveeën: de beide oostelijke zijn oud en vormen het vroegere koor; de westelijke is een hersteld overblijfsel van het schip. Het rijzige laatgotische koor dateert kennelijk uit de 15de eeuw. Het schip zal ouder geweest zijn. In 1862 werd de kerk bepleisterd. De toren is een evenwichtig bouwwerk uit de laatgotische periode, eveneens de 15de eeuw. In de forse onderbouw bevindt zich een hoogopgaande diepgeprofileerde ingangsnis met deur en bovenlicht. De tweede en derde geleding hebben naar het bekende Drentse type een brede gedeelde spitsboognis. Die in de bovenste geleding zijn geopend als galmgat. De toren werd in 1962 hersteld.
De kerk onderging in 1930-'31 een onoordeelkundige restauratie waarbij vooral het interieur nogal verminkt werd. In het koor werden de aanzetten van de vroegere gewelven weggewerkt, terwijl men ook de overblijfselen van een laatgotisch sacramentshuisje weghakte. Het waren stukken kalksteen versierd met kruisbloemen en vogels. De weliswaar verwaarloosde, maar evenwichtige inrichting werd geheel verstoord door verplaatsing van de kansel van de zuidzijde naar de oostzijde, het opruimen van het doophek en het volbouwen met drie rijen banken, zodat de inrichting nu vrij star en strak is.
De preekstoel uit 1662 kwam in 1817 uit de kloosterkerk te Assen. De panelen hebben eenvoudig snijwerk; trap en voet zijn vernieuwd. Van de beide 17de eeuwse herenbanken behoort er een aan de bewoners van de Klencke en één aan het geslacht Oldenbanning. Op de Klencke bevinden zich zerken en delen van zerken (17de en 18de eeuw), die afkomstig zijn uit de kerk. Het rouwbord uit 1787 voor Martina van Heukelom dat nu in de Klencke hangt, is waarschijnlijk ook uit de kerk afkomstig.
Bronnen: | Dr. Regn. Steensma Lang de oude Drentse kerken (1977) ISBN 90 246 4213 2 (Bosch & Keuning - Baarn) |