Een, Gereformeerde kerk

Kerk
De gemeente werd gesticht 19 januari 1845.


Ansichtkaart

Orgel

1911: In de kerkenraadsvergadering van 2 mei wordt een voorstel uit Zaandam terzijde gelegd. Deed Flentrop een aanbieding? (12)

1917: In de kerkenraadsvergadering van 20 maart wordt in de rondvraag aan de orde gesteld of er een orgel moet komen.
Op 8 september komt hoofdonderwijzer Hoogsteen naar de vergadering voor het bestellen van een orgel. Besloten wordt om dit op te dragen aan onderwijzer Venema.
Op 28 september wordt meegedeeld dat het orgel aanstaande zondag voor het eerst zal worden bespeeld en op woensdag zal het orgel worden ingewijd. (12)

1918: Op 17 februari wordt een muziekboek voor f 3,00 en een 'Bijbel en zangboek' voor f 4,00 aangeschaft en op 23 april een orgelbankje voor f 8,50
Op 18 juni wordt f 72,50 betaald voor een harmonium. (11)

1919: 20 jan 1919 Venema orgelspelen f 10,00. Dit wordt ook besproken in de kerkenraadsvergadering van 29 januari. Hij krijgt een gratificatie voor zijn uitstekende orgelspel.
9 maart orgel nagezien, nieuwe tongen
11 augustus Orgel naar Meek Assen f 7,50, Orgel opgehaald van Assen f 7,50, Huur voor wagentje Kramer f 1,00
25 juli Gordijnroeden voor orgel f 0,25, 20 december orgel herstellen f 25,00 (11) (12)

1920: januari Venema orgelspelen f 10,- Assies orgelspelen f 5,- 6 maart 4 uur werkloon hekwerk? orgel .... f 1,80 Kerkenraadsvergadering 22 januari: Organist Venema vertrekt naar Haulerwijk en krijgt eervol ontslag en een gratificatie van f 10,-  Als opvolger wordt de huidige hulporganist dhr. Assies benoemd. Hij krijgt f 5,-
12 december Zangbundel voor orgel f 3,30, 2 lampen bij het orgel f 10,10  Op 24 december komen de lampen bij het  orgel aan bod in de kerkenraadsvergadering. (11) (12)

1921: 5 januari: Organist Assies krijgt een gratificatie van f 15,-
7 september: Men besluit om de orgelzolder? te vergroten en ook dient er een gordijn te komen.

1922: Op 3 mei wordt een brief over de gezangenkwestie behandeld. Men besluit 1 bundel aan te schaffen.(11) (12)

1924:In de kerkenraadsvergadering van 26 maart 1924 wordt besloten een orgelcommissie op te richten. Deze bestaat uit P. Kremer en R. Assies en krijgt als taak financiën te vinden voor de aanschaf van een orgel

1925: In de vergadering van 3 februari 1925 wordt besloten dat de orgelcommissie in een volgende vergadering verslag zal uitbrengen over het eerste jaar
Op 4 maart 1925 brengt de orgelcommissie verslag uit, maar de notulen beperken zich tot de vermelding dat er inmiddels een spaarboekje is.
Op 6 oktober 1926 wordt besloten het restant van de collecte voor het avondmaalsstel te storten in het orgelfonds. Assies zal gaan optreden als organist.
Op de vergadering wordt gemeld dat de orgelcommissie Hfl 37,05 aan rente heeft ontvangen. Er moet dus al aardig wat bij elkaar gespaard zijn, of is de rente van een ander fonds bijgeschreven?
In de vergadering van 1 februari 1928 wordt door Kremer van de Orgelcommissie medegedeeld dat het fonds nu Hfl 230,- groot is. De rente uit het vorige bericht lijkt dus aan de hoge kant!
Op de gemeentevergadering van 18 juni 1928 wordt besloten meteen een galerij in de kerk te bouwen, mits de kosten niet hoger worden dan Hfl 300,-
Op 5 september 1928 komt de aanschaf van het orgel weer ter spraken. men vraagt zich af wat het gaat kosten en wat men nog terugkrijgt voor het huidige orgel.
Op 12 september 1928 wordt de orgelcommissie gevraagd een prijsopgave te vragen voor de aanschaf van een orgel en raad te vragen of een pijporgel wenselijk is.
Op 28 september 1928 komt een orgel uit Haren in beeld. Kremer van de Orgelcommissie leest een brief voor van orgelmaker Leemhuis over het betreffende orgel. Hij geeft een gunstig advies voor aanschaf.
De prijs bedraagt Hfl 400,- De kosten van overplaatsing bedragen Hfl 250,- De Orgelcommissie heeft Hfl 300,-  in kas en komt dus nog Hf; 350,-  tekort.
Bij de stemming zijn 4 leden voor en 3 stemmen blanco. Het voorstel wordt geaccepteerd. Op 2 oktober wordt er een gemeentevergadering gehouden voor de definitieve beslissing.
Op 2 oktober 1928 wordt de afgesproken gemeentevergadering belegd. R. Assies ligt toe wat de commissie tot nu toe heeft gedaan.
Men heeft het orgel in Haren bezocht en bespeeld. Zowel het oordeel van Holtman & Leemhuis als dat van Meek is gunstig.
Na wat discussies heen en weer over de galerij wordt het voorstel van de orgelcommissie goedgekeurd.
Er zal nog een keer de gemeente rond gegaan worden om geld in te zamelen voor de aanschaf van het orgel.
Op de vergadering van 11 oktober 1928 wordt afgesproken een rondgang door de gemeente te organiseren om geld in te zamelen voor het orgel. (08)


Nieuwsblad van het Noorden 28-12-1928


Herkomst orgel uit Haren
Het uit Haren afkomstige voormalige orgel in de Geref. Kerk te Een is in 1856 gebouwd door G.W. Lohman voor de Christelijk Afgescheiden Gemeente te Middelstum.
De kerk uit 1840 werd in 1869 vervangen door een nieuw gebouw. Het Lohman-orgel werd overgeplaatst.
Daar - inmiddels was de kerk Gereformeerd - bouwde M. Eertman (Noordwolde) in 1901 een nieuw orgel, dat in sterk gewijzigde vorm nog bestaat.
Het Lohman-orgel werd verkocht naar de Gereformeerde Kerk te Haren, niet bekend is wie het overplaatste.
Van daaruit verhuisde het instrument in 1928 naar Een. (09)

Het orgel wordt vermoedelijk in 1928 geplaatst. De notulen melden niets over de plaatsing zelf. Het wordt overgeplaatst vanuit de Gereformeerde (Gorecht-)Kerk te Haren.(04)
Dispositie:

1929-1930: Op de vergadering van 6 februari 1929 deelt Kremer van de orgelcommissie mee dat de orgeltrapper Brink zijn werk gratis wil doen. Blijkbaar is het orgel geplaatst. Ondanks het feit dat de kerk is aangesloten op het elektriciteitsnetwerk heeft het orgel blijkbaar geen windmotor!
Op 8 januari 1930 Wordt afgesproken dat H. Egberts het orgelspelen geheel voor zijn rekening zal nemen.
Op 5 februari 1930 wordt de stand van het orgelfonds opgenomen. Het geld inzamelen is blijkbaar goed verlopen. Er is nog maar een schuld van HFl 100,- over. (08)

1933: Op 3 februari wordt geconstateerd dat er in het orgelfonds nog een schuld resteert van f 90,-
Op 7 juni wordt gememoreerd dat organist en orgeltrapper hun werk gratis doen. (13)

193x: Johan van Meurs noteert de gegevens van het orgel in zijn dispositiecahier


Klik Klik op de afbeelding voor een vergroting (10)

Ca. 1952: Het instrument wordt omgebouwd tot een elektro-pneumatisch unit-orgel door de firma S. de Wit te Badhoevedorp (01). Zie ook de bijlage.

* uit Mixtuur 2'; # uit Bourdon 16'; ## uit Gamba 8'; de registers nrs. 2, 5, 7 en 10 op een kegellade; C-B van nr. 1 op een membraanlade; c-d¹ van nr. 1 op elektrische lade; nr. 4 op elektrische lade; het pedaal met 4 stemmen is als geheel een transmissie; 3 blaasbalgen

Sub koppeling Manuaal I
Super koppeling Manuaal I
Koppeling Manuaal I - II ???
Koppeling Pedaal - Manuaal I (02).

1983: Nieuw orgel door B.A.G. Orgelmakers uit Enschede. De ingebruikname was op 25 maart 1983. Op zaterdag 26 maart 1983 een open middag met 's avonds een bespeling door de Groningse organist Peter Westenbrink (03).

Dispositie:

 * vanaf klein a (samenstelling: 2’ en 1 3/5’);
Koppelingen: Hoofdwerk - Nevenwerk, Hoofdwerk - Pedaal, Nevenwerk -Pedaal


Foto voor de verbouwing van 2008

2008: Verbouwing van de kerk

Foto door Tammo Oldenhuis van het orgel na de verbouwing in 2008 van de kerk (05)

Bronvermelding:

1. De firma S. de Wit vestigde zich later te Nieuw Vennep. Werkte voorheen bij de firma Flentrop te Zaandam. Opleiding als onderwijzer en houtbewerker.
2. De herkomst van het oude orgel is niet duidelijk: Eerst te Middelstum of Kantens? Dan 1901 naar Haren(Gr.)? Dan 1928 naar Een?
3. De Mixtuur nr. 41 (1983) 437 en idem nr.43 (1983) 529 Organist en Eredienst (1983) blz. 213-214.
4. E-Mail van Jaap Brouwer d.d. 29-12-2002 18:39
5. E-mails d.d. 19 en 21 van Tammo Oldenhuis koster/organist van de kerk
6. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Een,_Hoofdstraat_16_-_Gereformeerde_Kerk
7. Tijdschrift: Organist en eredienst 1983/11 Nieuw orgel in Eén (Drenthe) door Bert Wisgerhof. Zie PDF.
8. Drents Archief: 0417 Gereformeerde Kerk te Een, Norg en Veenhuizen 1. Archief van de Gereformeerde Kerk te Een 3 Notulen van de kerkenraadsvergaderingen 1922-1931
9. E-Mail d.d. 25 juni van Peter van Dijk
10. Boek: Johan van Meurs - Een studie over een pionierend orgeladviseur, Jaap Brouwer
11. Drents Archief: 0417 Gereformeerde Kerk te Een, Norg en Veenhuizen 1. Archief van de Gereformeerde Kerk te Een 20 Kasboek; 1913-1920
12. Drents Archief: 0417 Gereformeerde Kerk te Een, Norg en Veenhuizen 1. Archief van de Gereformeerde Kerk te Een 2 Notulen van de kerkenraadsvergaderingen 1907-1922
13. Drents Archief: 0417 Gereformeerde Kerk te Een, Norg en Veenhuizen 1. Archief van de Gereformeerde Kerk te Een 4 Notulen van de kerkenraadsvergaderingen 1931-1935

Bijlage

Orgel Gereformeerde kerk te Een. Samenvatting bestek S. de Wit, 8-1-1952.

1. Dispositie:

Onderklavier C-g³

1. Bourdon 16’ van C-d’ nieuw in Cederhout; vervolg 39 metalen gedekte pijpen(oud) en daarboven 28 open pijpjes(oud); van deze stem zijn afgeleid de registers: nr.3, 6, 9, 13, 15, 17, 18, 19, 21, 22 en 23
2. Prestant 8’ C, Cis, D, Dis, E, c, cis, d nieuw van zink, deze pijpen worden met oude frontpijpen in een nieuw front geplaatst; totaal 24 Prestant-pijpen; verder in oud pijpwerk.
3. Holpijp 8’ afgeleid van nr.1.
4. Gamba 8’ van C-B van nr.1; verder te maken van voorhanden zijnde pijpen van de bestaande Viool-Prestant en andere gebruikt pijpwerk; deze stem van c-f² totaal 54 pijpen; hiervan zijn afgeleid de registers nr.14, 16 en 24.
5. Octaaf 4’ van C-B in het front; van oude frontpijpen met 3 nieuwe pijpen; verder in oud pijpwerk.
6. Fluit 4’ afgeleid van nr.1.
7. Quint 2 2/3’ van oud pijpwerk.
8. Octaaf 2’ van de 2 voet uit de Mixtuur.
9. Terts 1 3/5’ afgeleid van nr.1.
10. Mixtuur 3-4 sterk van oud pijpwerk, aangevuld met nieuwe pijpen; samenstelling:

De 1’ in C-c-c¹-c² van de Flageolet 1’; c’ van Flageolet 2’ c’’; c’’ van Flageolet c’’’; de 2 2/3’ in c¹-c²-c³ van de Quint 2 2/3; c klein van de Quint geplaatst op C groot; de gehele 2 voet van de Octaaf 2’.
11. Sub Octaafkoppel Manuaal I.
12. Super Octaafkoppel van Manuaal I.

Bovenklavier.
13. Holpijp 8’ afgeleid van nr.1.
14. Gamba 8’ afgeleid van nr.4.
15. Fluit 4’ afgeleid van nr.1.
16. Salicet 4’ afgeleid van nr.4.
17. Nasard 2 2/3’ afgeleid van nr.1.
18. Woudfluit 2’ afgeleid van nr.1.
19. Terts 1 3/5’ afgeleid van nr.1.
20. tremulant

Pedaal.
21. Subbas 16’ afgeleid van nr.1.
22. Bourdon 8’ afgeleid van nr.1.
23. Fluit 4’ afgeleid van nr.1.
24. Salicet 4’ afgeleid van nr.4.
25. Koppeling: Ped. - Man.I.

Art. 2.
2. Windladen: de registers 2, 5, 7 en 10 worden geplaatst op een kegellade - eikenhout - pijpenstokken met een laag mahonie van 1 cm belijmd; membranen van bruin membraanleder; relais elektrisch bediend door wipmagneten(fabricaat Laukhuff); nr.1 van C-B (in het front) staat op een membraanlade; van c-d’ (in het front) staat op een directe elektrische lade; wipmagneten met directe ventielen(magneten fabricaat Laukhuff: hulsmagneten met kegelventielen);nr.4 staat ook op een zuiver elektrische lade met hulsmagneten.
3. Blaasbalgen: de kegellade heeft een blaasbalg; de zuiver elektrische lade voor nr.1 vanaf c’ en nr.4 heeft een blaasbalg; het grote pijpwerk in het front heeft een aparte balg; door het plaatsen van drie balgen is een rustige windvoorziening verzekerd.
4. Windmachine: geruisloze E.M.I. ventilator.
5. Relaisstroom; wordt geleverd door Westinghouse gelijkrichter.
6. Zwelkast: pijpwerk nr.1 (van dis’ tot a’’ en nr.4 wordt in een zwelkast geplaatst.
7. Kabels: geëmailleerd koperdraad met 2x zijde, omwikkeld met olielinnenband.
8. Speeltafel: eiken gebeitst; entourage van het klavier in coromandelhout; registers als wippers in drie groepen: 1e pedaal; 2e Onderklavier; 3e bovenklavier; 3 vaste combinaties als knopjes onder het klavier; registerfuncties werken pneumatisch.
9. Garantie: 10 jaar mits onderhoud door S. de Wit.
10. Levering: 24-10-1952.
11. Prijs: f.5000,- (behalve verblijfkosten).Het oude orgel wordt in zijn geheel teruggenomen.
12. Betaling: f.1000,- 21-26 jan.1952; f.1500,- vóór 1-3-1952; .2500,- binnen een maand na levering.