Info uit werklijst van Valckx en van Kouteren door Wim Zwart op http://kerkorgel.startpagina.nl (04)
Foto www.kerkeninbeeld.nl
Eelde-Paterswolde Rooms-Katholieke kerk
In deze kerk zou in 1968 door Jos Vermeulen het voormalige orgel van het voormalige RK-Ziekenhuis uit Groningen
(1929/1930) geplaatst zijn.
Info uit werklijst van Valckx en van Kouteren
door Wim Zwart op
http://kerkorgel.startpagina.nl
(04)
Foto
www.kerkeninbeeld.nl
SION geeft bij Groningen/Ziekenhuis: 1930,
Valckx & van Kouteren, 10/II/P. Waarschijnlijk betreft het dit orgel. (01)
Toen Mense Ruiter bovenstaande opschreef stond het orgel in de kapel van het
Rk ziekenhuis aan de Verlengde Hereweg te Groningen.
Jos Vermeulen bood te
weinig voor de inruil van dit orgel en toen besloot men het orgel aan de RK kerk
in Eelde te schenken.
De overplaatsing deed Jos Vermeulen. Mondelinge info
van dhr. Hobert, oud hoofd technische dienst van RKZ d.d. 11-01-1995) (06)
1982: Jan Jongepier schrijft in mei een
rapport over het orgel. Bij de
plaatsing in Eelde is het orgel gewijigd. Op het ondermanuaal is de Bourdon 8'
vervangen door een Octaaf 2' en op het bovenmanuaal is de Nasard 2 2/3' van een
recentere datum. Vermoedelijk heeft op de plek een 8' of 4' voets regeister
gestaan.
het werk van Valckx & Van Kouteren behoort echter tot het beste van
in die tijd gemaakt werd.
De orgelkas van eiken met een zinken pijpenfront.
De eiken speeltafel is opgesteld voor het orgel met het zicht naar het altaar.
Huidige dispositie:
Manuaal I: Prestant 8', Roerfluit 4', Octaaf 2'
Manuaal II: Viola da Gamba 8', Holpijp 8', Vox Colestis 8', Nasard 2 2/3',
Zachte fluit 4', Hobo 8'
Pedaal: Subbas 16'
Het orgel is afkomstig uit de
kapel van een zusterklooster en in een parochiekerk worden er andere eisen aan
een orgel gesteld, omdat dan ook de volkszang moet worden begeleid. Hiervoor is
het orgel te zacht.
De wijzigingen hadden tot doel dit te verbeteren, maar
dit heeft weinig opgeleverd.
De klank is weinig genuanceerd vanwege de
industriėle productie.
De mechaniek is onbetrouwbaar geworden en de Prestant
8' is buiten gebruik vanwege de technische bediening van de frontpijpen. De
stemmming is niet goed. De hobo is zo onegaal dat hij niet te gebruiken is.
Door de verwijdering van de Bourdon 8' kan de Hobo niet meer solistisch worden
gebruikt.
Oplossingen:
1. Technisch herstel door een orgelmaker ervaren
met pneumatische orgels.
2. Technisch herstel en op Manuaal de registers
Prestant 8', Bourdon 8' en Octaaf 4'
3. handhaving orgelkas, completering
zwelkast, Nieuwe klavieren en nieuewe registerwippen boven Manuaal II,
Windvoorziening met bestaande balg, nieuwe sleepladen met in de windlade voor
manuaal I cancellen voor een transmissie naar het pedaal, nieuwe mechanische
tractuur.
Voorgestelde dispositie
Manuaal I: (Prestant 8'(nieuw/oud),
Bourdon 16' oud, Flūte Harmonique 8' (nieuw), Prestant 4'(nieuw), Mixtuur
I-II-III (nieuw)
Manuaal II: Bourdon 8' (oud), Gamba 8' (oud), Voix Celeste
8' (oud), Fluit douce 4' (oud/nieuw), Octavin 2' (nieuw), Trompet 8' (reserveren),
Hobo 8' (oud)
Pedaal: Subbas 16' transmissie
4. Bestaand orgel van elders
5. Geheel nieuw orgel
Op 12 juni
vraagt orgeladviseur Jan Jongepier orgelmakerij Mense Ruiter om een offerte te
maken voor technisch herstel.
Op 13
juli schrijft Ruiter dat ze het orgel op 30 juni hebben bezocht en het
volgende hebben geconstateerd:
- Het pneumatisch systeem functioneert goed
- Op meerdere plaatsen windlekkage
- De intonatie kan worden verbeterd en een
aantal beschadigingen dien te worden hersteld
- De Hobo is qua intonatie
onbruikbaar
- Aanbrengen van een eiken klankkast in de zwelkast
De kosten
van herstel worden geschat op f 10.500,- en kunnen worden uitgevoerd in het
voorjaar van 1983
Op 8 september
meldt de parochie dat ze niet ingaan op de offerte.
Foto Wim
Boer (02)
1987: Op
9 november brengt orgelmakerij
Mense Ruiter een offerte vooor herstelwerkzaamheden uit. Op basis van een bezoek
op 5 november wordt het volgende voorgesteld:
- Vervanging van de membranen
- Verbetring intonatie van de later geplaatste Octaaf 2' en de nasrd 2 2/3'
-
generale stemming
- Herstel van de nuttige speelheulpen en de andere
speelhulpen afsluiten
- Panelen aanbrengen tegen de achter- en zijwand van de
zwelkast, ter verbetering van de klank.
het is ook mogelijk een orgel,
afkomstig uit Engeland, aan te kopen uit voorraad van de orgelmaker
1989: Op 3 november
levert orgelmakerij Mense Ruiter een offerte voor de volgende werkzaamheden:
- Vervangen van 800 poreus geworden membranen
- Intonatieverbetering van de
Octaaf 2' en de Nasard 2 2/3'
- Generale stemming
- Speelhulpen weer in
functie brengenOp 30 november
akkordeert Ton van Eck de offerte van orgelmakerij Mense Ruiter.
1990: In januari wordt een
contract met orgelmakerij Mense Ruiter gesloten om het orgel te restaureren
voor een prijs van f 10.546,50. Oplevering zal plaatsvinden 4 maanden na
onderteking van het contract. De werkzaamheden vinden plaatst op basis van de
offerte d.d. 3 november 1989. Er wordt 10 jaar garantie gegeven.
Op
1 februari retourneert orgelmakerij
mense Ruiter het geteende contract. Afgesproken is om de membranen door
gemeenteleden te laten vervangen.
Dit bespaart f 2.200,- Indien er
begeleiding nodig is zullen uurkosten in rekening worden gebracht.
Op
28 mei wordt de laatste termijn in
rekening gebracht. Het is noodzakelijk de speeltafel goed te ventileren en te
verwarmen, omdat er al schimmelvorming is geconstateerd.
Ventilatie is
mogelijk door sleuven aan te brenegen in de speeltafel. Ook levert de firma
Steenhuis een piano-verwarming.
2002: Op
11 juli schrijft orgelmakerij Mense
Ruiter dat het orgel op 4 juli is onderzocht op een aantal storingen.
Een
tweetal registers van Manuaal III zwijgen en ook de Subbas 16' weigert dienst.
Ook de combinatieknoppen werken maar deels.
2003: Op
14 juli stuurt orgelmakerij Mense
Ruiter een rekening voor onderhoud en werkzaamheden aan de Hobo 8'.
2005: Op 20 mei
stelt orgelmakerij Mense Ruiter voor de koppelmembranen in de speeltafel te
vervangen.
Op 22 mei doet
Laukhuff een offerte voor het leveren van de membranen.
2006:
Op 14 augustus dringt de kerk per
fax aan op spoed bij het uitbrengen van een offerte. Al op 23 juni is het orgel
bezocht. De kerk heeft een donatie gekregen en wil geen modderfiguur slaan bij
de donateur.
Op 17 oktober maakt
orgelmakerij Mense Ruiter een prioriteitenlijst voor de onderhoud van het orgel:
1. Windladen, mechaniek, windvoorziening, orgelkas
2. Pijpwerk
3. Stelpost:
Bourdon 8', Octaaf 4', jalouziewand (07)
2009: De kerk is inmiddels aan de eredienst onttrokken. Voor het orgel is nog geen definitieve bestemming gevonden (03)
2013: Orgel aangeocht door Sicco Steendam en opgeslagen (Sicco
Steendam augustus 2013) (06)
Noten:
