Emmercompascuum, PKN

Het voorgaande orgel in de oude kerk was een één-klaviers mechanisch orgel


Foto http://www.kerkeninbeeld.nl


Beeldbank Drents Archief



Foto http://www.kerkeninbeeld.nl


Emmer courant 24-12-1920, Emmer courant 02-02-1921

1934: Bouw van een nieuw kerk. Vermoedelijk werd het orgel uit de oude kerk meeverhuisd, omdat in het krantenbericht hieronder geen nieuw orgel wordt genoemd.


Beeldbank Drents Archief


Emmer courant 21-12-1934 Klik op de afbeelding voor een vergroting


Provinciale Drentsche en Asser courant 27-12-1934

1952:
Op 16 december schrijft kerkvoogd S. Schuitema dat men van plan is om het oude pijporgel te vervangen. Het orgel zou over een jaar gereed moeten zijn. Kan Ruiter de kerk bezoeken om de situatie te bekijken?
Op 30 december schrijft Ruiter dat hij graag een plan maakt. Hij komt op 5 januari naar Emmercompascuum. (05)

1953: Op 12 maart schrijft Ruiter dat hij met Lambert Erné heeft gesproken. Erné is bezig met een rapport over het huidige orgel. Het plan van Ruiter was toen ook gereed. Dit is met Erné besproken. Het beste is nu beide zaken tegelijkertijd te bespreken.
Op 14 maart schijft kerkvoogd Schuitema dat er voor de bouw van een orgel al een beslissing is genomen. Het plan van Ruiter liet te lang op zich wachten en ook het rapport van Lambert Erné is nu nutteloos geworden. Op dit rapport is meer dan een half jaar tevergeefs gewacht.
Door bovenstaande gebeurtenis werd er geen offerte verstuurd. In het archief van Mense Ruiter zijn wel de aantekeningen bewaard. Hij stelt een orgel voor met Hoofdwerk, Rugwerk en zelfstandig pedaal:
Hoodwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur
Rugwerk: Prestant 4', Holpijp 8', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Quint 1 1/3'
Pedaal: Bourdon 16'
Ruiter schat de kosten op f 19.235,- (05)

1956: Nieuw mechanisch orgel door Vierdag. Adviseur Lambert Erné.
Direct na de bouw ontstonden er problemen met het orgel door het toepassen van een nieuwe constructie voor de slepen van het orgel. Dit leidde later tot nieuwbouw. (04)


Foto http://www.kerkeninbeeld.nl

Dispositie:

Manuaal I   Manuaal II   Pedaal  
Prestant 8' Holpijp 8' Subbas 16'
Roerfluit 8' Prestant 4' Quintadeen 8'
Fluit 4' Gemshoorn 2' Nachthoorn 4'
Octaaf 4' Quint 1 1/3'    
Octaaf 2 Sifflet 1'    
Mixtuur 1 1/3'        
Trompet 8'         

195x: Met dit orgel waren constant problemen, omdat Vierdag voor de eerste keer een nieuw systeem voor de slepen had gebruikt. Het orgel wordt compleet vervangen door een nieuw orgel, waarbij delen van het voorgaande instrument werden hergebruikt? Ook is er een nog niet bevestigd verhaal over een brand bij de orgelmaker Vierdag, terwijl het instrument in de werkplaats was. (04)


Foto (02)

1962: Op 8 oktober schrijft Vierdag dat hij het werk aan het orgel heeft stop gezet, omdat hij het gevoel heeft dat er geen goed resultaat kan worden behaald. Hij stelt voor een nieuw orgel te bouwen met een grenen orgelkas met Hoofdwerk, Borstwerk en vrij Pedaal met gebruikmaking van het bestaande pijpwerk. Ook orgelbank, windmotor en voetpedaal kunnen worden hergebruikt. (04)

1963: Op 28 mei schrijft de Hervormde Orgel Commissie (HOC) dat het overleg in Emmercompascuum heeft opgeleverd dat de verbeteringen, die Vierdag op 20 mei heeft voorgesteld gerealiseerd kunnen worden.
Op 8 oktober schrijft de kerkvoogdij aan de HOC naar aanleiding van de brief van 28 mei. De kerkvoogdij wil graag een bestek en een tekening van Vierdag ontvangen. Tot nu toe hebben ze niets ontvangen. Het orgel zou worden opgelverd met Pasen 1964. De rekening van de HOC kan nog niet betaald worden omdat de orgelcommissie net een jaarlijkse termijn aflossing en rente heeft betaald van de schuld op het orgel. De kas is leeg. Ook heeft men kosten voor een tijdelijke voorziening, omdat het huidge orgel niet meer functionerrt. Deze maand wordt er een bazar georganiseerd, die het nodige geld moet opleveren.
Op 24 oktober schrijft de HOC dat het uitstel van etaling akkoord is. Binnenkort zal een tekening van het orgel worden toegezonden. het front zal veel overeenkomst hebben met het Vierdag-orgel in Glanerbrug. Het front kan echter pas definitief worden getekend als er uitsluitsel is over de kosten van het nieuwe pijpwerk uit de brief van Vierdag van 20 mei. De mensuur van de Prestant 8' moet worden gewijzigd om betere verhoudingen te verkrijgen. Deze tinnen pijpen vergen een bedrag van f 4.956,-
Op 10 december schrijft de kerkvoogdij aan de HOC dat ze nog steeds geen tekening hebben ontvangen. Het bedrag van f 1.303,13 wat nog aan de HOC verschuldigd was, is betaald. Een afvaardiging van de kerk heeft het orgel in Glanerbrug bekeken en op grond van dat bezoek gaat men akkoord met het nieuwe bouwplan. De uitgave voor een nieuwe Prestant 8' ter vervanging van de zinken Prestant acht men op dit moment niet verantwoord. Het huidge orgels is al bijna een halfjaar niet meer te gebruiken.
Op 17 december schrijft de HOC aan Vierdag dat de kerkvoogdij om financiële redenen het oude pijpwerk handhaven. Ook wijzen ze weer op de nog steeds niet ontvangen tekening.
Van eveneens 17 december dateert een brief van de HOC aan de kerkvoogdij dat ze Vierdag zullen berichten dat het oude pijpwerk blijft gehandhaafd. Er moet nu een nieuwe tekening worden gemaakt, die minder overeenkomsten zal hebben met Glanerbrug. (04)

1964: Op 25 februari wordt gecommuniceerd met Vierdag over het versterken van het orgelbalkon voor het plaatsen van het orgel. (04)

Tekening voor een nieuw orgelbalkon. (03)

Op 23 juni schrijft de kerkvoogdij aan de HOC dat ze op zaterdag 4 juli Vierdag willen bezoeken om te kijken naar de vorderingen rond de bouw van het nieuwe orgel. Vierdag heeft gebeld over de maten van het plafond. Het orgel wordt 4,63 m hoog en 3,50 m breed. Omdat er nog steeds geen tekening is neemt de kerkvoogdij aan dat er nog niet met de bouw is begonnen. De opleverdatum Pasen 1964 is reeds ruim overschreden. Ook is er nog geen bericht of de voorgestelde versterking van het orgelbalkon correct is. Duidelijkheid is gewenst omdat vroegtijdig opdracht tot uitvoering moet worden gegeven.
Op 6 augustus een brief van de kerkvoogdij aan de HOC over het bezoek aan Vierdag. Het bezoek vond plaats op 11 juli. Net voor het bezoek was er nog overleg of de onderkas van het orgel door de deur van de kerk zou kunnen. De deur bleek bij meting groot genoeg te zijn. Er wordt inderdaad gewerkt aan het orgel. Bij het bezoek ontstond de indruk dat de onderkas van het orgel was gebouwd tussen de oorsponkelijke bezoekdatum van 4 juli en de nieuwe datum 11 juli. De voorgestelde versterking is volgens Vierdag te zwak. Hij wil er samen met Erné ter plaatse nog een keer naar kijken. Graag wil de kerkvoogdij daar bij aanwezig zijn. De tekenig is er ook nog steeds niet. De opleverdatum wordt door Vierdag ingeschat met Kerst 1964. Deze maand zal het bestaande orgel worden weggehaald.
Op 17 augustus bevestigt de HOC de ontvangst van de brief van 6 augustus. De inhoud zal besproken worden met dhr. Erné als hij terug is van vakantie.
Op 28 augustus schrijft de HOC aan Vierdag om een tekening van het orgel op te leveren en berichten zij aan de kerkvoogdij dat Erné en Vierdag op 24 augustus Emmercompascuum hebben bezocht. Helaas was er geen kerkvoogd aanwezig. Het oude orgel is nu afgebroken. Het pijpwerk wordt nu in de werkplaats hersteld. De orgelkas is nagenoeg gereed en Ook de bouw van de windlade is ver gevorderd. De verwachting dat Kerst 1964 haalbaar is. Voor het orgelbalkon dienen de houten kolommen te worden vervangen door stalen exemplaren. en onderling verbonden met een stalen dwarsligger. Vanuit deze dwarsligger dien drie stalen aan de muur te worden verbonden. Aan Vierdag is verzocht een tekening van het orgel naar Emmercompascuum te zenden.
Op 17 oktober stuurt Vierdag de tekeningen (schaal 1:10) van het orgel en het orgelbalkon naar de HOC.
Op 29 oktober stuurt de HOC de tekeningen door aan de kerkvoogdij. (04)

1965: Op 6 januari vraagt de HOC aan Vierdag hoe het kan dat het orgel van Emmercompascuum ontbreekt in zijn voortgangsverslag. Vierdag dient zich te houden aan de opleveringstermijnen.
Op 15 januari maant de HOC Vierdag op te schieten met het werk voor Emmercompascuum. Uit deze brief blijkt ook dat het nieuwe orgel wordt gebouwd als gevolg van de garantie op het in 1956 geleverde orgel dat niet goed fuctioneerde. In de brief staat echter ook dat Vierdag zeer loyaal omgaat met de garantie.
Op 22 januari meldt de HOC dat Vierdag het orgel met Pasen 1965 gaat opleveren.
Op 3 december vraagt de kerkvoogdij aan de HOC hoet het zit met de beloofde oplevering van het orgel met Pasen 1965. (04)

1966: Op 24 februari schrijft de HOC aan de kerkvoogdij dat de garantiewerkzaamheden nu op een zeer goede wijze zijn afgelsoten. De kerk heeft nu een veel beter orgel dan het eerste orgel. Vierdag is uiterst royaal omgegaan met deze garantievoorwaarden. De f 500,- die nog open staat van de bouw van het vorige orgel dient dan ook snel voldaan te worden. Rond dezelfde tijd wordt het keuringsrapport opgestuurd. Deze bijlage mist echter bij de begeleidende brief. Wel is een handtekening aanwezig met de datum 22/4.
Op 19 april schrijft de kerkvoogdij aan de HOC dat het keuringsrapport is besproken. Men spreekt zijn verwondering uit over de plotsklapse en niet verwachte oplevering van het orgel. Een van de kerkvoogden was aanwezig bij een gesprek tussen Erné en vierdag. Erné had nog aardig wat opmerkingen over het orgel zoals de windvoorziening, de overbrenging, niet sprekende pijpen, deuken in pijpen etc. Er werd toen afgesproken dat Vierdag nog langs zou komen om dit op te lossen. Hij is inderdaad langs geweest, maar nog niet alles is opgelost. Erné zou nog een keer langs moeten komen om alles te controleren.
Op 8 juni schrijft de HOC aan de kerkvoogdij dat ze de vragen in de brief van 19 april hebben voorgelegd aan Erné. De HOC is van mening dat Vierdag zeer royaal is omgegaan met de garantievoorwaarden door een zo goed als nieuw orgel te bouwen. Het orgel is goed gekeurd en er is dan ook geen reden voor een herkeuring. (04)

2003: Grote onderhoudsbeurt in mei door Maarten Oranje en Jan de Bruijn. Het orgel is, voor zover daar mogelijkheden voor waren, technisch en geluidsmatig weer in het gareel gebracht.
De borstwerklade was geheel achterover gezakt, waardoor mechanische problemen ontstonden zoals hangers e.d.
De rolkasten van de wind zijn veranderd, omdat de constructie helemaal fout was.
De mixtuur is meer passend in het totaal en de rest van het pijpwerk is beter aansprekend en homogener van klank geworden.
Niet alles was financieel haalbaar maar een bevredigend resultaat hebben is bereikt.(01)

Huidige dispositie:

Hoofdwerk   Borstwerk   Pedaal  
Prestant 8' Holpijp 8' Subbas 16'
Roerfluit 8' Fluit 4' Quintadeen 8'
Octaaf 4' Prestant 2' Nachthoorn 4'
Octaaf 2 Nasart 1 1/3'    
Gemshoorn 2' Octaaf 1'    
Mixtuur 1 1/3'        
Trompet 8'         

emmercomp02b.jpg (23333 bytes) emmercomp02c.jpg (22992 bytes)

Bronvermelding:

  1. E-Mail van Maarten Oranje d.d. 10-07-2003
  2. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Emmer-Compascuum,_Runde_Zuidzijde_108_-_Hervormde_Kerk
  3. Archief Lambert Erné
  4. www: https://vierdag.net/noordnederland/emmercompascuum.html
  5. Mense Ruite oude archief